MENDIMI I MIRË
Në terminologjinë sheriatike “Husnu Dhann” (Mendimi i mirë) don të thotë: Të dhënurit përparsi apo të anuarit kah mendimi pozitiv kundrejt mendimit negativ.
Kur’ani nxit dhe obligon mendimin e mirë
Thotë Allahu i Lartësuar:
"E përse kur e dëgjuan atë (shpifje) besimtarët dhe besimtaret të mos mendonin të mirën si për vete dhe të thonin: "Kjo është shpifje e qartë?!" (en Nur, 12)
Thotë ebu Hajjan el Andalusi në komentimin e Ajetit në fjalë:
“Këtu ka tërheqje të vërejtjes se është e drejtë e besimtarit që kur të dëgjon ndonjë fjalë (jo të mirë) për vëllanë e tij të ndërton mendimin e tij në baza pozitive dhe në bazë të këtij mendimi të thotë: Kjo është një shpifje e qartë, dhe ta pastron vëllain e tij nga ajo që thuhet për të. Kjo është prej edukatës së lartë”.
Thotë Allahu i Lartësuar:
"O ju që keni besuar, largohuni prej dyshimeve të shumta, meqë disa dyshime janë mëkat dhe mos hulumtoni për zbulimin e të metave të njëri-tjetrit, dhe mos përgjoni njëri-tjetrin; a mos ndonjëri prej jush dëshiron të hajë mishin e vëllait të vet të vdekur? Atë pra e urreni! Kini frikë nga ndëshkimi i All-llahut, e All-llahu është mëshirues, Ai pranon shumë pendimin." (el Huxhurat, 12)
Thotë Imam et Taberij në lidhje me këtë Ajet: “Iu është drejtuar Allahu atyre që besuan Atë dhe Pejgamberin e Tij që të largohen prej dyshimeve, nëse këto dyshime janë prej dyshimeve negative apo të këqija për vëllain e tij, sepse dyshimet nuk janë gjëra të vërteta, ndërsa në pjesën ku Allahu thotë: “meqë disa dyshime janë mëkat” , nuk ka thënë: “të gjitha dyshimet janë mëkat”, ngase u është lejuar që besimtarët të dyshojnë në njëri tjetrin për gjëra të mira”.
Gjithashtu edhe sunneti nxit në mendim të mirë dhe ndalon nga mendimi i keq
Transmetohet se Pejgamberi (salaAllahu alejhi ue selem) ka thënë: “Kini kujdes nga dyshimet sepse ato janë gjërat më të pavërteta” (Ahmedi, Buhariu, AbdurRrezaku)
Thotë imam en Nevevi se këtu është për qëllim ndalesa nga mendimi i keq. Thotë el-Khattabi: “Ndalesa ka ardhur për të marrurr dyshimet (e këqija) si të vërteta dhe të besuarit e tyre, duke përjashtuar atë që vjen si vesvese në mendje dhe luftohet për ta larguar, sepse këtu nuk kemi dorë dhe nuk jemi të ngarkuar me këtë”.
Thotë Imam el Gazalij: “Nuk duhet që besimtari të merr si të vërtetë dyshimin as në zemrën e tij duke e besuar e as në vepër. Sa i përket zemrës, ajo duhet ta luftoj dhe urrej atë mendim, e sa i përket gjymtyrëve ai duhet të vazhdon t’i kryen obligimet e tij ndaj vëllait të tij për të cilin i kanë ardhur dyshime. Shejtani këto dyshime mundohet t’i kthen tek ti si shkathtësi dhe t’i paraqet ato si mencuri, mirëpo besimtari i cili shikon me dritën e Allahut të Lartësuar, i sheh ato si mashtrime të shejtanit”.
Transmetohet nga Ibn Abasi (radijAllahu anhu) se Pejgamberi (salAllahu alejhi ue selem) në një hadith të gjatë vec tjerash ka thënë: “Allahu ia ka ndaluar besimtarit për besimtarin tri gjëra: gjakun e tij, pasurinë e tij si dhe mendimin e keq për të”.
Thotë eGazalij: “Nuk e lejon mendimin e keq për vëllain përvec se ajo cka e lejon pasurinë e tij”.
Thënie të selefit dhe dijetarëve rreth mendimit të mirë:
Ka thënë Omer ibn ul Hattabi (radijAllahu anhu)”: Nuk i lejohet muslimanit që kur të dëgjoj ndonjë fjalë prej vëllait të tij të mendoj keq për të, duke pasur mundësi që prej saj (fjalës) të nxjerr ndonjë të mire”.
Ka thënë Ali ibn ebi Talib (radijAllahu anhu): “Kush e njeh një vëlla për moral të mirë nuk duhet t’i degjoj thëniet e njerëzve për të (thashethemet), dhe kush njihet me të jashtmen e mirë, ne për të fshehtën mendojmë edhe më mirë”.
Transmetohet nga Seid ibn el Musejjib se ka thënë: “Disa prej vëllezërve të mi që ishin shokë të Dërguarit të Allahut më kanë shkruar dhe më thanë: Lëre cështjen e vëllait tënd duke menduar më të mirën për të derisa të vjen dicka që e vërteton të kundërten, dhe mos e mendo si të keqe fjalën që vjen prej vëllait tënd duke pasur mundësi të gjesh e të nxjerresh dicka të mirë prej saj”.
Dobitë e mendimit të mirë
Po të mos kishte asnjë dobi tjetër nga kjo cilësi, përvec rehatisë dhe paqes së zemrës, do të mjaftonte.
Prej dobive të mendimit të mirë janë:
- Mendimi i mirë është shenjë e plotësimit të Imanit, sepse nuk mendon për muslimanët mirë porpos atij që është prej tyre.
- Mendimi i mirë e mbyll derën e fitnes dhe të keqes që vjen nga shejtani i mallkuar sepse prej dyerve ku depërton ai ështe mendimi i keq për muslimanët.
- Është mënyra më e mirë për të shtuar dashurinë mes pjestarëve të shoqërisë muslimane.
- E mbron shoqërinë nga përhapja e të keqës dhe antivlerave të ulëta, dhe me të mbrohen të drejtat e njerëzve si dhe nderi i tyre.
- Është shenjë e pastërtisë së zemrës dhe shpirtit.
Përktheu: E. Kosumi