Пророчки методи во образованието на децата (1)

Параболата за родителите

Од Ебу Хурејре р.а.. раскажано е дека пророкот с.а.в.с.. кажа: “Секое дете што се роди, произлегува во природноста (исламската религија), но родителите го прават Евреин, или христијани, или ајррпуиси.”(1) исто така, на Енес бин Малику р.а.. раскажано е дека пророкот с.а.в.с.. кажа: “Не е еден од нас кој не ги жали своите деца, и не ги почитува нашите старешини.”(2)

Децата се огледало на родителите. Тие учат повеќе од оној кој најмногу го сакаат. Еден добар пример има огромно влијание врз детето. Во повеќето случаи детето е имитатор и следбеник на неговите родители. Родителите имаат толку силно влијание, така што ќе успеат да ја променат состојбата на природноста на детето.
Пејгамбери а.с.. рече: “Родителите го едуцираат детето да стане Евреин, жар или христијанин”.
Абу Хураира раскажува дека Пророкот а.с.. кажа: “Кој ќе му каже на детето дојди тука дека ќе ти дадам нешто, а потоа не му дава ништо, ова е лага (Лаги).”(3)
Со ова Пратеникот а.с.. ги охрабрува родителите да дадат добар пример во сите области на животот, а особено да имаат чесно однесување кога работат со своите деца.
Во друга верзија, раскажано од Абдулах бин Амир, se tha: “Еден ден, додека во нашата куќа беше пророкот а.с.. мајка ми ми се јави и ми рече:
“Дојди тука ќе ти дадам нешто!” Пејгамбери а.с.. тој ме праша: “што сакаш да му дадеш? (бебе)?” “Сакав да и дадам состанок”, – - рече мајка ми. “Ако го повика детето и не му даде ништо, ќе ти биде кажана лага”, – рече пророкот а.с..
Децата го наследуваат и го следат однесувањето на возрасните. Ако децата ги гледаат своите родители искрени, тогаш тие ќе бидат развиени и едуцирани во искреност, и така натаму за други доблести. Ова најдобро го покажува случајот со Ибн Абас, кој како дете заминал да ја помине ноќта со својата тетка, Мејмунија. Пророкот с.а.в.с беше воскреснат преку ноќ, зел абдес од сад, и тогаш тој започна да се моли. Потоа, Ибн Абас исто така беше израснат, имал абдес како што пророкот а.с., и беше врзан во молитва од левата страна на Пророкот а.с., со оглед на тоа што пророкот а.с.. го преминал од десната страна … “(4)
Од овој хадис разбираме дека детето се однесува како што ги гледа возрасните. Ова значи дека добар пример влијае на децата. Од родителите се бара да бидат добри воспитувачи, затоа што децата се развиваат и се образуваат како што гледаат дела, нивното однесување и зборови. Со своето однесување децата го изразуваат однесувањето на родителите, без оглед на тоа каков тип се.
Детето размислува и се прашува за движењата и однесувањето на родителите, за причините за (па)на нивно задоволство итн.. Ако тие однесувања се добри, тогаш детето ги зема како стока и има корист од нив. Од родителите се бара да вежбаат и да ги извршуваат заповедите на Алах xh. Ш.. и неговиот гласник, и во однесувањето и во практиката. Овие однесувања да бидат сеопфатни, затоа што децата се постојано во друштво на своите родители. Можности за разбирање и свесност на детето и обратно, се многу големи, дури и поголема отколку што мислиме, сè додека на детето гледаме како на мало суштество кое не разбира и нема свест.(5) Родителите ќе бидат прашани за одржувањето на нивното семејство: “Алах ќе побара од секој старател неговото старателство (одговорност); без разлика дали тој го зачувал или изгубил (уништени), додека главата на домаќинството ќе биде прашана и за членовите на неговото семејство.”6

Избор на вистинско време за советување на децата

Избор на соодветно и соодветно време за советување на деца, за оние работи што родителите ги сакаат и што им одговараат на нивните деца, има посебна и доминантна улога. Такво нешто има влијание, детето бидејќи го олеснува и намалува ангажманот во неговото практично образование, зашто срцата се оние кои прифаќаат и одбиваат. Ако родителите се во можност да го знаат времето кога детските срца ги добиваат нивните совети, тогаш несомнено е дека со оваа акција родителите постигнале доволен резултат во своето практично образование. Нема сомнение дека пророкот а.с.. бил многу точен во изборот на соодветно и соодветно време и место за советување на детето. Тој успеа многу успешно да воспитува деца, подобрување на нивното однесување и т’ изгради праведен и здрав звук. Пејгамбери а.с.. ни ги кажа трите главни времиња за советување на деца, и тие се:

шетање, патување и средства за патување

Ибн Абаси р.а.. рече: “Еден ден бев на пат со пророкот а.с., кој ми рече: “О момче, Сакам да ви покажам неколку совети … ”
Овој хадис покажува дека пророчкиот совет бил и на патот и за време на патувањето. Двајцата патуваа, и немаше недостаток на фер и чесно советување.

Време на оброк

За тоа време, детето се обидува да најде што да јаде во каква било форма. Тој не избира ниту начин, ниту однесување. Тој честопати прави несоодветни гестови, а понекогаш дури и ги крши основните норми на образование. Што ако родителите не седат постојано со него за време на оброкот, да советува и да т’ исправени грешки, тогаш детето ќе остане со многу грешки и несоодветни традиции. Кога родителите не седат со своите деца за време на оброкот, ова е губење време погодно за совети и упатства. Пејгамбери а.с.. јадеше со своите деца. Таму виде и забележа многу грешки. Ги избегна тие грешки со нежен метод, да влијаат на умовите на децата. Така, самите деца отидоа од подобрување. Таков беше Пророкот с.а.в.с..
Омар бин Аби Салама р.а.. рече: “Бев млад (дете) во куќата на Пророкот с.а.в.с.. Моите раце добиваа храна од секое место на тавата. Тогаш Пратеникот с.а.в.с.. Кажи ми: “О момче, споменете го името на Алах xh. Ш., јаде со десна рака и јаде пред себе!” Во овие пророчки изреки јасно се гледа повикот на пророкот с.а.в.с.. за деца, да јадеме храна заедно. Ова е направено со метод што содржи мекост и близина на табелата. Тогаш Пророкот а.с.. и раскажа за начинот на јадење и нејзините норми. Со оглед на ова, саханите во своите манифестации ги земаа децата, особено во манифестациите на кои присуствуваше самиот Пророк с.а.в.с.. така, нивните деца во овие манифестации имаа корист од добри работи, корисно знаење, општи правила и норми. Тие деца постепено се здобија и со квалитети и доблести на машкоста.

Времето кога детето е болно

Болеста ги смирува срцата на луѓето воопшто, и веќе не срцата на децата, на кои срцето им е исполнето со нежност и се во фаза на формирање. Кога е болен, детето во себе обединува два природни и одлични лика, кои служат за исправување на грешките, на неговиот морал и покорност. Тие се природен карактер на детството и карактер на омекнување на срцето и душата. За ова Пратеникот с.а.в.с., кој посетил еврејско дете, кој бил болен, и го повикал да го прифати исламот. Оваа посета беше мирна за тоа дете. Енеси р.а.. рече: “Еден млад Евреин му служел на Пророкот с.а.в.с., тогаш тој беше болен. Пејгамбери с.а.в.с.. отиде во посета (во неговата куќа), и седна на главата и рече: “Прифатете го исламот (дека сте зачувани)”. Детето го гледаше својот родител. Аи (печати) јас сум: “Слушајте го Абу Касим-пророкот с.а.в.с.!” Потоа го прифати исламот. Тогаш Пратеникот с.а.в.с.. се сврте велејќи: “Фала му на Аллах, Кој го спаси од пожар.”(8) Од оваа пророчка изрека се гледа како младиот човек му служел на пророкот с.а.в.с.. Тој сè уште не го поканил на ислам, сè додека не најде вистинско време да го покани. Ова погодно време беше посета на детето кога беше болно. Овој повик на пророкот с.а.в.с.. ни служи како модел за трпеливост и мудрост за исламскиот повик. Е., особено, ни кажува кога е најпогодно време за садење иман, за развој на добро образование во добри времиња. Детето е книгата од која читаме и во која мора да пишуваме. Да ги прочита неговите однесувања и т’ ние му пишуваме образование. Овие беа трите главни времиња најсоодветни во упатството, образование и градење на личноста на детето.
Има и други времиња, кои во зависност од околината, околностите и условите би им служеле на родителите за развој и едукација на нивните деца. Поговорка вели: “Не грубо исправувајте ги грешките на вашите деца, бидејќи дури и градинарот се грижи да не ги тресе садниците пред тие да се вкорени добро.” (Продолжува)

___________________
(1) “Сахихул Бухари”, ВОЛУМЕН. XIV, ѓ. 447, не. 4402.
(2) “Сунен Ет-Тирмидиј”, ВОЛУМЕН. VII, ѓ. 155, не. 1842.
(3) “Мушнед Ахмед”, ВОЛУМЕН. XX, ѓ. 3, не. 9460.
(4) “Сахихул Бухари”, ВОЛУМЕН. III, ѓ. 112, не. 658.
(5) Мухамед Поле, Метод на исламско образование, ВОЛУМЕН. 2, ѓ. 117.
(6) Ен-Несаиј, “Ес-Сунен ел-кубра”, ВОЛУМЕН. В., ѓ. 374.
(6) “Сахихул Бухари”, ВОЛУМЕН. XVI, ѓ. 470, не. 4957.
(7) “Сахихул Бухари”, ВОЛУМЕН. В., ѓ. 141, не. 1268.

Проф. Како што. Д-р. Муса Вила