Пророчки методи во образованието на децата (2)

Параболата за родителите

Пејгамбери с.а.в.с.. рече: „Бидете фер кон вашите деца во разделбата, исто како што сакате да ви бидат праведни во милосрдието и однесувањето“.

Правда и еднаквост меѓу децата

Ова е третиот столб што им се допаѓа на родителите, односно да се посветат на децата за да го постигнат тоа што го сакаат, односно правда и еднаквост меѓу децата. Ова има големо влијание врз охрабрувањето и охрабрувањето на децата да бидат добротворни и да ги почитуваат своите родители.
Во овој поглед, доволно е да се знаат чувствата на децата кога еден од родителите се наведнува кон другото дете, така што тоа го разликува, го почитува, го доближува итн … Ваквата постапка на родителот ќе го поттикне детето да сее гнев, љубомора и други зла, а подоцна родителите многу тешко ќе се справат со лошите. Таков пример во Куранот имаме браќата на Јусуф а.с., кои кога ја истражувале наклонетоста на родителското срце кон својот брат, на Јусуф, го обвинија нивниот татко за неправилност. Во овој контекст, Аллах џ. Ш.. рече: “Кога тие (браќа) СТРЕСЕН: Навистина, Јусуф и неговиот брат се помили на нашиот татко од нас, додека ние сме повеќе (група). Навистина, нашиот татко очигледно е во заблуда.” (Јусуф,8)
Љубомората на браќата на Јусуф имаше уште поголеми последици. Тие предизвикаа семејна траума, па судбината на Јусуф завршила со фрлање во бунар кога бил мокро дете, така што тој не направил никаков грев, само затоа што татко му го сакаше повеќе од неговите браќа. Од оваа причина, колку и да даваат инструкции родителите, Совети, охрабрување, ПЛАШИ СЕ, тие нема да важат се додека родителите не се придржуваат до правдата и еднаквоста меѓу децата, било материјално, било да е тоа духовно; родителите не треба да го оттргнуваат срцето од ниедно од децата.
Во врска со ова, Пејгамбери с.а.в.с.. има појаснето важно правило за формата и начинот на милосрдието кон децата, и нивното потчинување на нивните родители.
Ова е правда и еднаквост. Пејгамбери а.с.. рече: “Бидете фер кон вашите деца, бидете фер кон вашите деца, бидете фер кон вашите деца!”
Пејгамбери с.а.в.с.. исто така вели: “Бидете фер кон вашите деца во разделбата, исто како што посакуваш да ти бидат праведни во милосрдието и однесувањето.”(1)
Од ова разбираме дека нееднаквоста меѓу децата е забранета. Уште полошо би било да се издвојат некои деца пред други, бидејќи ова прашање или оваа разделба би донела непријателство, љубомора и омраза меѓу нив, а тоа би влијаело на прекинување на крвните врски, туркајќи еден од другиот. Најголемата услуга што еден родител може да им ја направи на своите деца е да биде еднаков и праведен кон сите.
Колку е важна правдата меѓу децата најдобро покажува ставот на првите муслимани, кои беа толку фер кон своите деца што дури и во галењето и бакнувањето не правеа разлика. Тие го направија тоа одговарајќи на поканата на Пророкот и неговата пракса, бидејќи Пратеникот, с.а.в.с., ги предупредил да бидат праведни меѓу момчето и девојчето, дури и во нивните бакнежи.
Енеси р.а.. рече: “Еден човек седеше со пророкот. Кога неговиот син дошол таму, човекот го бакнал и го седнал во собата, потоа дојде и неговата ќерка, а тој ја зеде и ја спушти покрај момчето. По оваа акција, Пратеникот с.а.в.с. јас сум: “Не си бил фер кон нив.”
Дали сакаш да кажеш дека има насока?, институција или образовно училиште во целиот свет да повика на правда за децата и за разгалување, НАМАЛУВАЊЕ, итн.?!
Во многу случаи се случува децата да зборуваат, да се навреди, да се борат меѓу себе. Тука дефинитивно треба да има посредување за разделба, доказ за право, победувајќи го злото, и еднаквост меѓу нив. Пејгамбери а.с.. еднаш посредувал меѓу две деца кои се степале меѓу себе. Пејгамбери а.с.. им го подобрил погрешното однесување, и ги повика возрасните да ја спречат суровоста во сите нејзини форми и, секој пат кога ќе го подигне погледот, ќе го излечат со правда.
Џабири р.а. рече: “Две деца се степаа меѓу себе. Едниот беше од мухаџирите, другиот од Енсарите. Извика момчето имигрант: “О мухаџира (помогни ми)!” Се јави Ансари: “О луѓе (помогни ми)!” Тогаш пророкот излезе и рече: “Што е ова? Повикувајќи незнаење?” како што ги затвори вратите на палатата и Му се поклони на Господа: “Веќе, О Аллахов Пратеник! Освен што овие две деца беа претепани, се клоцале.” Пејгамбери с.а.в.с та: “Нема никаква штета. Човекот нека му помага на својот брат кога прави неправда или кога му се прави неправда. Ако е сурово, нека му попречи, затоа што ова му е помош; ако му се згреши, нека помогне.”
На крајот од ова објаснување, искрено им честитаме на праведните родители, вредни воспитувачи за наградата што ги очекува на Судниот ден, без оглед на реализацијата на целите на образованието во овој свет. Пренесува Амр бин Ал Ас р.а., дека Пратеникот с.а.в.с. кажа: “Навистина, праведните луѓе пред Аллах се на високи позиции со светлина (говорница), (…), тие се вистинските во лидерството, семејството и нивната одговорност“.(2)

Детските права

Давањето на правата што им припаѓаат на децата како и прифаќањето на правото што детето го има во себе сее позитивни чувства. Од оваа акција детето учи дека животот е давање и примање. Исто така, ова се смета за обука за детето’ предаден на вистината. Тој гледа добар пример пред него. На детето му се даваат можности да го обликува своето однесување, да поставува барања за неговите права, додека се што е спротивно на она што го истакнавме негативно ќе влијае на неговиот живот. Пејгамбери а.с.. прашал, од децата кои биле на десната страна, да му даде дозвола да’ ги почитувал постарите кои биле на левата страна. Пренесува Сахл бин Сеад р.а., на Пратеникот, с.а.в.с. му донеле сад со вода. Тој испил вода од тој сад. На десната страна беше дете, а од левата страна беа постарите. Пејгамбери а.с.. му рече на детето: “Дозволете ми да им дадам приоритет на овие (постарите да пијат вода)?” - рече малото момче: “Веќе, за Бога, О Аллахов Пратеник! Моето добро што доаѓа од тебе не го давам никому.” Тогаш Пратеникот с.а.в.с.. му ја подаде стомната на детето.”(3)
Овде може да се постави прашање и за младите и за старите: Дали имаме право дека децата на’ им ги ускратуваме правата, работа, посветеност итн.?
Во врска со ова, пренесуваме неколку хадиси. Абдула бин Масуди р.а. вели дека му рекол на пророкот. дека т’ го научи на некои зборови со широка и корисна содржина. Пејгамбери с.а.в.с и та: “Обожувајте го само Аллах, да бидеш со Куранот каде и да си. Прифатете ја вистината од кој и да дојде, од малите или големите, дури и ако ги мразиш. Отфрли го злото од кој и да дојде, од малите или големите, дури и ако многу ги сакаш!”
Од овие пророчки изрази се посочува дека вистината мора да ја прифатат дури и децата.
Имамот Абу Ханифа видел дете како си игра со кал, и му кажа: “Внимавај, дека ќе паднеш во калта!” Малото момче го вратило: “Внимавајте да не се лизне, затоа што ако се лизнеш тогаш цел свет ќе се лизне по тебе!” Абу Ханифа бил изненаден и во исто време загрижен од ваквиот одговор на тоа дете. По овој случај, Абу Ханифа не дал фатва без да ја проучува работата месец дена по ред со своите ученици.(4)
Се вели дека еднаш едно мало момче по име Хасен Ел Фадел влегло во некои водачи, каде што имало и многу научници. Малото момче сакаше да зборува. Ова го згрози лидерот, да, таа е: “Дали и детето треба да зборува на ова место??” Малото момче му рече: “Иако сум дете, Јас не сум помал од куклата на Сулејман а.с., а ти не си поголем од Сулејман а.с. Пуца му кажа на Сулејман: “Најдов нешто за што не сте свесни.” (Едно-Имено, 22)
Кога Омар бин Абдул Азиз бил назначен за калиф, дојдоа различни делегации’ Му честитав на работата. Мало момче беше на чело на делегација, кој во име на делегацијата му честиташе на Халил. Омер му рекол: “Нели вашите луѓе најдоа некој помал од овој да раководи со делегацијата?!” Малото момче одговорило: “О лидер на муслиманите, како да е прашање на возраст, тогаш оној кој е постар од вас треба да биде на вашата позиција, не ти. О лидер на муслиманите, не знаеш ли дека човекот се состои од две мали нешта: јазикот и срцето?” Халил му рекол: “Продолжи да ме советуваш, Ох душо! Малото момче продолжило да го советува додека Халил не почнал да плаче.(5)
Од овие приказни произлегува дека многу големи личности, чисти души, главите полни со знаење и наука ги прифатија советите и упатствата на децата, ги слушаше со целосна скромност, имаа корист од нивните мисли и преку нив ги подобрија своите размислувања и методи. За, дури и детето има мислење, сопствен став и право.

Молитвата на родителите за нивните деца

Цветот е еден од главните столбови на кои на родителите им е наредено да се посветат. Тие треба да го разгледаат времето кога цветот е прифатен, што ни го објасни Пратеникот, с.а.в.с. Цветот на родителите е прифатен од Аллах. Ш.. Молитвата ја зголемува поврзаноста и милоста што доаѓа од срцето на родителите. Овие се скромно водени од Бога, барајќи заштита на децата и уредување на нивната иднина. Ова е патот и методот на сите пророци. Во спротивното, пцуејќи и молејќи се да му наштети на детето, според исламската религија, се смета за високо казниво дело. Колку и да опасно го претставуваме ова дело, неговиот ризик е многу поголем, бидејќи во него лежи уништувањето на детето и неговата иднина. За, тоа е истовремено и уништување на родителите. Пејгамбери а.с.. им забрануваше на таткото и мајката да пцујат и да се молат за зло за своите деца. Ова е целосно спротивно на исламскиот морал, со пророчко образование, а тоа е пречка за повикување на луѓето во ислам. Тоа најдобро го гледаме во случајот со Таиф, каде Пратеникот с.а.в.с. не се молеше да им наштети на многубошците, но рече: “Се надевам на Аллах дека од нив ќе изведе луѓе кои го обожаваат Аллах” Оваа надеж, по некое време, Аллах џ.ш. го направија реалност. Џабири р.а. известува дека Пратеникот с.а.в.с. кажа: “Не молете се против себе, дури ни против твоите деца, ниту против слугинките, ниту против богатството, ако времето на вашата молитва кон Аллах се совпадне за еден час, Ќе ти одговори да ти го даде (она што го барате).(7)
Имамот Ел Газалиу, во неговата книга “Ихја” раскажува дека еден човек дошол кај Абдула бин Ал Мубарак да се пожали дека момчето не го почитува. Абдула му рекол: “Дали некогаш сте се молеле против него??” “По, да јас”, - одговорил човекот. Тогаш Абдула му кажа: “Самиот си го уништи синот.”(8) Наместо човекот со молитва да стане причина за уништување на детето, нека стане причина за нејзина изградба и едукација, како што направил Пратеникот, с.а.в.с., кој се молел за доброто на децата и на Семоќниот Аллах. да ги доведе до просперитет во нивната иднина, на работа, богатството и во нивното наследство.
Ибн Абаси р.а.. покажува дека, кога беше мал, Пејгамбери а.с.. го беше доближил до градите и се молел: “о Боже, Го научив ова мало момче на мудрост!”(9) Во друга верзија се вели: “о Боже, Ја направив религијата разбирлива!”(10) Ибн Абас навистина стана еден од најголемите научници на исламскиот уммет, и беше повикан “Таржуман-ул-Куран – Коментатор на Куранот”.
Пејгамбери а.с.. ја користел молитвата како метод за решавање на проблемите. Ова ја покажува позицијата и важноста на молитвата во исламската методологија. Молитвата ги откорнува корените на непочитуваните родители, а тоа се прави кога родителите се искрени во молитвата и го продолжуваат тоа во секое време, па дури и на патувањето.
Муслиманот раскажува во “Сахих” неговиот, дека навистина Пратеникот с.а.в.с. кога јаваше камила и сакаше да патува, три пати примал текбир, и рече: “Возвишен и Чист е Оној кој го потчини ова (камила за јавање и патување), затоа што не би можеле да го направиме тоа. Навистина нашето враќање е кај нашиот Господ. о Боже, навистина се молиме нашето патување да има карактер на милосрдие и побожност. Се молиме да бидете задоволни од нашите дела. о Боже, олеснете го ова патување, и јас го правам неговото растојание кратко за нас. о Боже, Вие сте придружник на патување, и заштитник на семејството. о Боже, Ве молам да ме заштитите од тешкотиите на патувањето, од зли глетки (натпреварите), од лоши пресврти во среќата, семејството и децата.”(11)
Може да се каже дека молитвата на родителите не влијае на детето, но Куранот, преку примерот на Јакуб а.с., го кажува спротивното. Јакуб а.с. им рекол на своите синови: “Подоцна ќе го молам мојот Господ да ти прости, дека навистина Тој е Простувач и Милостив.” (Јусуф, 98)

(1) Ибн Аби Диња, “Книга на Ијал”, ВОЛУМЕН. Јас, ѓ. 172.
(2) “Сахих Муслим”, том IX, ѓ. 350. не. 3406.
(3) “Сахихул Бухари”, ВОЛУМЕН. VIII, fq. 327, не. 2271.
(4) мукадиме, Хашијат Ибн Абидин: ВОЛУМЕН. 1, ѓ. 8.
(5) Абдулазиз Бедр, Јас сум тој што ги научи правилата и прописите., ѓ. 64.
(6) “Сахихул Бухари”, ВОЛУМЕН. XI, ѓ. 8, не. 2992.
(7) “Сахих Муслим”, ВОЛУМЕН. XIV, ѓ. 295, не. 5328.
(8) Имамот Ел Газали, Ихја улумуд-дин, ВОЛУМЕН. 2, ѓ. 217.
(9) “Сахихул Бухари”, ВОЛУМЕН. XII, ѓ. 100, не. 3473.
(10) “Сахихул Бухари”, ВОЛУМЕН, Јас, ѓ. 248, не. 140.
(11) “Сахих Муслим”, ВОЛУМЕН. VII, ѓ. 56, не. 2392.

Проф. Како што. Д-р. Муса Вила