Се ажурира прашањето за носење шамии во училиштата

Заменик од Комисијата за човекови права во Собранието на Косово, имаат побарано од Министерството за образование девојчињата помлади 18 година, не треба да им се забрани да одат на училиште дури и ако носат шамија, или како што е инаку познат како хиџаб.

Прашањето за шамијата беше отворено оваа недела, по Комисијата за човекови права во Собранието на Косово, го покани за оваа работа да поднесе извештај до министерот за образование, Арберие Нагавци.

Закони и административни одлуки во Косово, им дозволуваат на муслиманските девојки да носат шамии над нивната возраст 18 година, на универзитети или работни места.

сепак, вакво нешто им е забрането на девојчињата во основните и средните училишта.

Административна инструкција за забрана на верски униформи

Управната инструкција ги дефинира правата, забранети дејствија, дисциплински мерки и постапки и нивно спроведување. Но, во статијата 3, ТОЧКА 1.13, се вели дека верските униформи се забранети на училиште.

Претседателот на Комисијата за човекови права, родова еднаквост, за исчезнати лица и претставки, Дуда Баље, за Радио Слободна Европа велат дека комисијата бара од Министерството за образование промена на административната инструкција, или извади нов, каде на девојките со превез нема да им биде забрането да одат на училиште.

„Од страната на комисијата за човекови права, правиме барање за промена на административното упатство, или да издаде нова управна инструкција, со кој ќе се прецизира и ќе им се даде право на девојчињата да одат во основно училиште, средно и високо образование, слободно да носат шамии“, рече Баље.

Баље рече дека и ова прашање може да се регулира преку закони, но како што вели таа, такво нешто може побрзо да се поправи со нова управна уредба.

„Можеме и да го смениме законот. Подготвени сме да одиме до крај и да најдеме конкретно решение“, таа таа.

Нагавци: Почитувајте ги човековите права но и Уставот

министер за образование, Науката, Технологија и иновации, Арборие Нагавци, рече дека министерството е посветено и работи ниту едно дете да не остане надвор од процесот на учење. Тоа го кажа и за прашањето за велот во училиштата и не само, треба да се отвори дебата и да се дискутираат аргументи од експерти од областа.

„Мораме да работиме заедно, затоа што зборуваме за тоа што е најдобро за децата. Мора да се погрижиме ниту едно девојче да не остане надвор од нашите училишни банки и мора да се погрижиме никој, да не наметнува работи кои можат да бидат во конфликт или да бидат против она што го дефинира Уставот“, рече Нагавци.

Уставот на Косово ја дефинира државата како „секуларна и неутрална држава во однос на религиозните верувања“.. Највисок правен акт на Косово, според социологот за религија Исмаил Хасани, не остава простор за нејаснотии во однос на носењето верски симболи во образовните и јавните институции.

Според Хасани, прашањето за девојчињата кои носат шамии во средните училишта, треба да се дискутира повнимателно.

„Уставот на Косово децидно појасни каков е ставот на државата против религијата. Косово е мултиетничка држава, мултикултурна, мултифетар, но пред се е секуларна држава и кршењето на овој елемент претставува и опасност за уставноста на Косово“, та Хасани.

Хасани нагласи дека луѓето кои се посветени на религијата, во Косово има и верски образовни институции, каде можат да земат часови таму.

„Оние кои под послушност подразбираат дека ја одредиле својата припадност, сопствената посветеност на религијата, на сопствената верска припадност, за да го изразат, подобро е да се обратат до верски училишта каде што можат да го дополнат своето знаење, и каде уште повеќе се милува на верата“, та Хасани.

Исламска заедница на Косово, во меѓу време, неколку пати ги повикувал девојките кои носат шамии, ви е дозволено да студирате во јавните образовни институции пред универзитетот.

Велат дека носењето вел или шамија е обврска, имено верска обврска, за женскиот род.

Училиштата и Уставниот суд

Во некои училишта, во текот на изминатите години, но и оваа година, имало случаи кога девојките носат шамии, не им било дозволено да влезат во училницата.

Приближувајќи се кон Лулај, татко на девојче од Ѓаковица, изјави за Радио Слободна Европа, отколку неговата ќерка, Не смеев да влезам во државно средно училиште, поради носењето на шамијата и сега како што вели, девојчето ги продолжило студиите во медресата во Приштина.

„Го оставија да чека во училишниот двор и му рекоа да ги повика родителите, и други работи. За пријавување на деца во средно училиште, немаше посебни правила. Критериумите беа оценки и возраст, и немаше спецификација со шал или без шал. Девојчето се запишува на училиште и кога оди го започнува часот, му рекле дека тоа не го прави со шал“, рече Лулај.

Лулај рече дека раководителите на училиштето, повикувајќи се на административна инструкција што ја изготвило Министерството за образование во год 2014, не му дозволиле на девојчето да го продолжи образованието.

уставен суд, во одлука на годината 2011, ја одбил како недозволена жалба на 19 годишната Арјета Халими, откако и забраниле да влезе со марама во училиште во Вити.

Судот рече дека Халими не ги користел сите други судови, пред да се осврне на Уставот.

Според нејзиното мислење, Судот рече дека Халими „одбила да си ја тргне шамијата, Апликантот ги надминал границите во однос на правото на изразување и манифестирање верски убедувања во училишните објекти“.

Уставот ја дефинира Република Косово како секуларна и неутрална држава во однос на верските убедувања.
Курти: „Ние сме против забраната за носење вел“

Актуелниот премиер на Владата на Косово, Албин Курти, во неговите изјави, за време на изборната кампања но и преку телевизиски интервјуа, изјави дека не е за марама, но тие се против забраната. Тој рече дека прашањето за носење шамија „е прашање на основни човекови права“..

„Ние сме против забраната за носење вел“, рече Курти на митингот минатата година 2017, каде што рече дека неговата партија „ќе се бори против исламофобијата“.

„Значи, нема да спречиме девојче да се школува, или девојка која предава во образовниот систем, бидејќи на едната страна е правото на образование, а од друга страна е нашето убедување дека е важно тоа што ти е во глава, не она што го имаш на глава“.

Откако Курти стана премиер, тој не кажа ништо за тоа каква ќе биде одлуката на неговата влада во врска со тоа дали да се носи шамија или не во училиштата. /рел