TEUHID ER-RUBUBIJEH
Përkufizimi:
Fjala er-Rububijeh (الربوبية) rrjedh nga fjala er-Rabb[1].Ndërsa fjala er-Rabb në gjuhën arabe ka disa kuptime, prej këtyre kuptimeve mund të përmendim: sundues, sahip, zotëri i pasuar, përmirsues etj.
Në terminologjinë e Akides, Teuhidi er-Rubujeh d.t.th njëhsimi i Allahut në veprimet e Tija, siç është krijimi, furnizimi, udhëheqësia, begatimi, sundimi, formimi[2], dhëniea, marrja, sjellja e dobisë dhe dëmit, dhënia e jetës dhe marrjen e saj, Kadanë, Kaderin etj.
bir) Argumentet e kësaj kategorie të Teuhidit:
1- Disa prej argumenteve nga Kur’ani:“Allahu është krijuesi i çdo gjëje dhe Ai është mbikqyrës ndaj çdo gjëje”[3].
Ve diyor:
مَا أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّـهِ
“Çfarëdo e keqe që ndodh (godet), nuk mund të ndodh ndryshe, vetëm sipas caktimit të Allahut …”[4]
2- Nga Sunneti mund të përmendim Hadithin e Abdullah ibn Abbasit (radijallahu anhuma) Peygamberin dediği yer (Sala Allahu alejhi ue selem): “…dhe dije se nëse të gjithë njerëzit bashkohen që të të bëjnë dobi nuk kanë mundësi ta bëjnë atë, përpos se atë (dobi) të cilën ta ka shkruar Allahu dhe nëse të gjithë bashkohen për të të bërë ndonjë dëm, nuk kanë mundësi që të dëmtojnë, përpos asaj që Allahu e ka shkruar…”[5]
3- Argumentimi logjik:
Logjika është argument për ekzistimin e Allahut dhe njëhsimin e Tij në zotësi, në fuqinë dhe superioritetin e përkryer mbi robërit e Tij dhe e gjithë kjo arrihet nëpërmes vëzhgimit dhe meditimit në argumentet e Allahut, të cilat aludojnë në këtë gjë.
Për vëzhgimin e ajeteve të Allahut dhe të argumentimit me këto ayetler ka disa metoda, varësisht prej llojllojshmërisë se ajeteve, mirëpo dy metoda janë më të njohura:
İçin: Vëzghimi dhe të menduarit rreth argumenteve të Allahut në krijimin e vet njeriut. Kjo krijesë e veçantë është ajet(argüman) prej argumenteve të Allahut, siç thotë Allahu:
(( وَفِي أَنفُسِكُمْ ۚ أَفَلَا تُبْصِرُونَ)) “Po edhe në ju – a nuk shihni vallë?”[6]
Poashtu thotë Allahu: (( وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا)) “Pasha njeriun dhe Atë që e krijoi atë!”[7] Andaj nëse njeriu e shikon veten e tij më detalisht dhe mediton rreth krijimit të mrekullueshëm të Allahut që ia ka bërë, ky fakt do t’a bënte atë të kuptoj se ai ka një Zot, Krijues i cili është i Urtë dhe i Gjithdijshëm, sepse vet njeriu nuk ka mundesi të krijon lëngun e ngjizur nga i cili është krijuar, e as që ta bëj këtë lëndë në alekah (copëz e ngjitur), ose ta shëndroj alekan İÇİNDE mudgha (copë mishi), osë mudghan në eshtra, e as që ka mundësi që eshtrat t’i veshë me mish.
İkinci: Të medituarit dhe vëzhgimi i ajeteve të Allahut në krijimin e universit, të cilat krijesa poashtu janë ayetler prej ajeteve të Allahut që qartë aludojnë në Rububije-tin e Tij, Allah diyor:
((سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنفُسِهِمْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ ۗ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ))
“Ne do t’u tregojmë argumentet tona në horizont si edhe në vetë ata, derisa t’u bëhet krejt e qartë se ai (Kuran) bu doğru. A nuk mjafton që Zoti yt të jetë për çdo send dëshmitar?!”[8]
Ai i cili mediton rreth asaj që e gjen në horizont, nga qiejt dhe toka, rreth asaj se çfar përmban në vete qielli siç janë yjet, planetet, dielli dhe hëna, poashtu nëse mediton rreth asaj që gjendet në tokë nga malet, bitkiler, detrat, lumenjt, sesi nata dhe dita shkëmbehen dhe sesi ky univers dhe çka ka në të vazhdon lëvizjen e tij në një mënyrë të përkryer dhe precize, të gjithë këto fakte aludojnë në ekzistencën e një Krijuesi të këtij universi.
Saherë që njeriu të mendon rreth këtyre krijesave dhe thellohet në mendime për mënyrën e mrekullueshme të krijimit të këtyre krijesave, vërtetohet se këto janë krijuar me qëllim të madh.[9]
fakirlere: günahlardan arınmak için