TEUHID EL-ULUHIJEH
Fjala el-Uluhijeh (الألوهية) rrjedh nga fjala el-Ilah (الإله) që d.t.th. i adhuruar ose ai të cilit i bindet, andaj fjala el-Ilah (الإله) është Еmër prej еmrave të bukur Allahut, ndërsa el-Uluhijeh (الألوهية) është cilësi madhështore prej cilësive të Allahut. Allahu është еl-Me’luh (المـألوه), i Аdhuruar, i Pasuar, Atij që i bindemi, andaj medoemos që zemrat t’i binden, ta adhurojnë, t’i dorëzohen dhe t’i nënshtrohen, sepse Ai është Zoti i Vërtetë dhe i Madh, Krijuesi i Gjithësisë, Ai që i kontrollon gjërat në Gjithësi, Ai që cilësohet me çdo cilësi të përsosur dhe të përkryer, i Lartësuar dhe larg çdo mangësie, andaj nuk lejohet që njeriu t’i nënshtrohet ose t’i dorëzohet dikujt tjetër vetëmse Allahut. Nëse Ai është pa ortak dhe i vetmi që krijon, që formon, që ringjall, atëherë është obligim që ta veçojmë dhe njëhsojmë në Ibadet[1] duke mos i përshkruar Atij ortak në këtë veçori.
Pra, Teuhid el-Uluhije është njëhsimi i Allahut në Ibadet. Kjo bëhet duke e ditur njeriu, dituri pa asnjë dyshim, se Allahu është i vetmi që meriton adhurimin dhe se cilësitë e Uluhije-tit dhe kuptimet e tij nuk i posedon dhe nuk i meriton askush prej krijesave të Allahut.
a) Argumentet rreth kësaj kategorie të Teuhidit:
1- Disa herë këto argumente vijnë në kuptim të urdhërit, siç thotë Allahu:
يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ))))
“O ju njerëz! Adhurone Zotin tuaj, i cili ju ka krijuar juve edhe ata përpara jush, ndoshta bëheni të devotshëm!”[2], poashtu thotë:
((((وَاعْبُدُوا اللَّـهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا
“Adhurone Allahun dhe mos i bëni Shirk Atij asgjë!”[3] dhe thotë:
وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ))))
“Zoti yt ka përcaktuar (ka urdhëruar) që të mos adhuroni tjetër përveç Atij”[4].
2- Disa herë këto argumentet vijnë në kuptim të sqarimit se Teuhidi është urtësia dhe esenca e krijimit të gjithçkaje, siç thotë Allahu:
وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ))))
“Kurse xhinnët dhe njerëzit nuk i kam krijuar për tjetër vetëm se të më adhurojnë.”[5]
3- Ose këto argumente na tregojnë qëllimin e dërgimit të pejgamberve, siç thotë Allahu: وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّـهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ)) ))
“Ne me siguri i kemi dërguar çdo populli një profet: (të cilët thonin) “Adhurone Allahun dhe shmanguni prej Tagutit”“[6], poashtu thotë:
وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ مِن رَّسُولٍ إِلَّا نُوحِي إِلَيْهِ أَنَّهُ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ))))
“Para teje nuk kemi dërguar asnjë profet e të mos i kemi shpallur se: Nuk ka Zot të vërtetë përveç meje, prandaj Mua më adhuroni”[7]
4- Disa prej këtyre argumenteve na e bëjnë të qartë qëllimin e zbritjes së librave të Allahut, siç thotë Allahu:
يُنَزِّلُ الْمَلَائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلَىٰ مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ أَنْ أَنذِرُوا أَنَّهُ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا أَنَا فَاتَّقُونِ))))
“U dërgon engjujt me shpallje, sipas urdhërit të Tij, atyre njerëzve që do ai t’ua tërheqin vërejtjen se nuk ka Zot që meriton adhurimin përveç Meje, pra frikësohuni prej Meje!”[8]
5- Kemi prej argumenteve të cilat na tregojnë premtimin dhe shpërblimin e Tij, për ata që e realizojnë Teuhidin:
الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُولَـٰئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ))))
“Për ata që besojnë dhe nuk e përziejnë besimin e tyre me zullum (shirk), atyre u përket siguria dhe ata janë të udhëzuarit “[9].
6- Ose këto argumente na tërheqin vërëjtjen nga e kundërta e Teuhidit dhe në të përmendet rreziku i kësaj vepre dhe dënimi i atyre që e bëjnë këtë vepër, siç thotë Allahu:
إنه مَن يُشْرِكْ بِاللَّـهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّـهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ ۖ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ))))
“…sepse ai që bën Shirk, Allahu ia ka ndaluar (ia ka bërë haram) atij Xhennetin dhe vendi i tij është Zjarri, ndërsa për mizorët nuk ka ndihmës”.[10] Dhe argumente tjera të cilat janë përmendur në Librin e Allahut (subhanehu ue teala) ndërsa në Sunnetin e Pejgamberit (sala Allahu alejhi ue selem) poashtu janë transmetuar shumë hadithe të cilat janë argument për këtë lloj të Teuhidit dhe rëndësisë së tij, siç janë p.sh:
1- Shënon Buhariu nga Muadh ibn Xhebel (radijAllahu anhu), i cili thotë: I Dërguari (sala Allahu alejhi ue selem) tha: “O Muadh, a e din se cila është e drejta e Allahut te robërit e Tij[11]?” Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më mirë, unë u përgjigja. Ai tha: “E drejta e Allahut te robërit e Tij është që ta adhurojnë Atë dhe mos t’i bëjnë shirk asgjë.” Pastaj tha: “A e din cila është e drejta e robërve tek Allahu?” Thash: Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më mirë. Tha: “E drejta e robërve tek Allahu është që Ai mos t’i dënoj (atë i cili nuk i bënë shirk Atij)”.[12]
2- Nga ibn Abbasi (radijAllahu anhuma) thotë: Kur Pejgamberi (sala Allahu alejhi ue selem) e dërgoi Muadhin në Jemen i tha atij: “Ti je duke shkuar te një popull të cilët janë pasues të Librit[13], andaj le të jetë gjëja e parë në të cilën do t’i thërrasësh ta njëhsojnë Allahun, kur ta kuptojnë këtë, tregoju se Allahu i ka detyruar me 5 namaze…”[14]
3- Nga ibn Mesu’di (radijAllahu anhu) se Pejgamberi (sala Allahu alejhi ue selem) ka thënë: “Ai cili vdes duke lutur dikë tjetër me Allahun, do të hyjë në Zjarr.”[15]
Përktheu dhe përshtati: Ali Ashani
[1] Ibadeh (العبادة) ose Ibadet siç është e njohur te popullata jonë, e kanë përkufizuar dijetarët kështu: Është term përmbledhës i çdo gjëje që e don Allahu dhe është i kënaqur me të, prej fjalëve apo veprave, të dukshme ose të padukshme (siç janë p.sh. veprat e zemrës).
[2] El-Bekare:21.
[3] En-Nisa:36.
[4] El-Isra:23.
[5] Edh-Dharijat:56.
[6] En-Nahl:36.
[7] El-Enbija:25.
[8] En-Nahl:2.
[9] El-Ena’m:82.
[10] El-Maide:72.
[11] Ose mund të themi: Obligimi i robërve ndaj Allahut.
[12] Buhariu (6938), Muslimi (30).
[13] Në këtë rast ishin hebrej.
[14] Buhariu (7373).
[15] Buhariu (4227), Muslimi (92).